مدیریت زنجیره تامین (SCM) چیست؟

مدیریت زنجیره تامین، مدیریت جریان کالاها و خدمات است و شامل کلیه فرایندهایی می‌شود که مواد خام را به محصولات نهایی تبدیل می‌کنند که شامل ساده‌سازی فعالیت های طرفین یک کسب و کار برای به حداکثر رساندن ارزش مشتری و کسب مزیت رقابتی در بازار است.

همچنین با مدیریت زنجیره تامین، شرکت‌ها می‌توانند هزینه‌های اضافی را کاهش دهند و محصولات را سریع‌تر و کارآمدتر به مصرف کننده تحویل دهند.

مدیریت زنجیره تامین (SCM) چگونه کار می‌کند؟

مدیریت زنجیره تامین (SCM)، نشان‌دهنده تلاش تامین کنندگان برای توسعه و پیاده‌سازی زنجیره های تامینی است که تا حد امکان کارآمد و مقرون‌به‌صرفه باشند. زنجیره های تامین همه چیز را از تولید گرفته تا توسعه محصول تا سیستم های اطلاعاتی موردنیاز برای هدایت این تعهدات را پوشش می‌دهند. به‌طور معمول، SCM تلاش می‌کند تا تولید، حمل و نقل و توزیع یک محصول را به‌طور متمرکز کنترل یا مرتبط سازد. با مدیریت زنجیره تامین، شرکت ها می‌توانند هزینه‌های اضافی را کاهش داده و محصولات را سریعتر به مصرف کننده تحویل دهند. این کار با حفظ کنترل دقیق‌تر موجودی‌های داخلی، تولید داخلی، توزیع، فروش و موجودی های فروشندگان شرکت انجام می‌شود.

۵ قسمت از مدیریت زنجیره تامین

مدیر زنجیره تامین سعی می‌کند کمبودها را به حداقل برساند و هزینه ها را پایین نگه دارد و کار آن فقط به تدارکات و خرید موجودی محدود نمی شود؛ مدیران زنجیره تامین بر زنجیره تامین و عملیات لجستیکی کلی نظارت و مدیریت می‌کنند تا کارایی را به حداکثر برسانند و هزینه زنجیره تامین سازمان را به حداقل برسانند.

مدیر زنجیره تامین، تدارکات تمام جنبه‌های زنجیره تامین را که از پنج بخش زیر تشکیل شده‌است، هماهنگ می‌کند.

۱- برنامه ریزی

برای به دست آوردن بهترین نتایج از SCM، فرآیند معمولاً با برنامه ریزی برای تطبیق عرضه با تقاضای مشتری و تولید آغاز می‌شود. شرکت ها باید نیازهای آینده مشتری ها را پیش بینی کنند و بر اساس آن عمل کنند. این به مواد خام مورد نیاز در هر مرحله از ساخت، ظرفیت تجهیزات و محدودیت ها و نیازهای کارکنان در طول فرآیند SCM مربوط می‌شود.

۲- یافتن منابع

فرآیندهای SCM کارآمد به شدت به روابط قوی با تامین کنندگان متکی هستند. یافتن منابع مستلزم همکاری با فروشندگان برای تامین مواد اولیه مورد نیاز در طول فرآیند تولید است. یک شرکت ممکن است بتواند از قبل برنامه ریزی کرده و با یک تامین کننده کار کند تا کالاها را تامین کند. با این حال، صنایع مختلف نیازهای منابع متفاوتی خواهند داشت.
مدیریت زنجیره تامین به ویژه زمانی که تولیدکنندگان با کالاهای فاسد شدنی کار می‌کنند بسیار مهم است. هنگام تامین کالا، شرکت ها باید به زمان تحویل کالا و اینکه تامین کننده چقدر می‌تواند این نیازها را برآورده کند، توجه داشته باشند.

۳- ساخت

در قلب فرآیند مدیریت زنجیره تامین، شرکت مواد خام را با استفاده از ماشین آلات، نیروی کار یا سایر نیروهای خارجی برای ساختن چیزی جدید تغییر می‌دهد. این محصول نهایی هدف نهایی فرآیند تولید است، اگرچه مرحله نهایی مدیریت زنجیره تامین نیست. فرآیند تولید ممکن است بیشتر به وظایف فرعی مانند مونتاژ، آزمایش، بازرسی یا بسته بندی تقسیم شود. در طول فرآیند تولید، یک شرکت باید مراقب ضایعات یا سایر عوامل قابل کنترل باشد که ممکن است باعث انحراف از برنامه های اولیه شود.

۴- تحویل دادن

پس از تولید محصولات و نهایی شدن فروش، یک شرکت باید محصولات را به دست مشتریان خود برساند. فرآیند توزیع اغلب به عنوان یک مشارکت کننده در تصویر برند دیده می‌شود، زیرا تا این لحظه، مشتری هنوز با محصول تعامل نداشته است. در فرآیندهای قوی SCM، یک شرکت دارای قابلیت های لجستیکی قوی و کانال های تحویل برای اطمینان از تحویل به موقع، ایمن و ارزان قیمت محصولات است

۵- مرجوعی

فرآیند مدیریت زنجیره تامین با پشتیبانی از محصول و مرجوعی مشتری به پایان می‌رسد. به اندازه کافی بد است که یک مشتری نیاز به مرجوع کردن یک محصول داشته باشد، و حتی بدتر از آن اگر به دلیل اشتباهی از طرف شرکت باشد. این فرآیند مرجوعی اغلب لجستیک معکوس نامیده می‌شود و شرکت باید اطمینان حاصل کند که توانایی دریافت محصولات مرجوعی را دارد و به درستی بازپرداخت برای مرجوعی دریافت شده را تعیین می‌کند.

انواع مدل های زنجیره تامین

مدیریت زنجیره تامین برای همه شرکت ها یکسان به نظر نمی رسد. هر کسب‌وکاری اهداف، محدودیت‌ها و نقاط قوت خود را دارد که فرآیند SCM آن را شکل می‌دهد.

به طور کلی، اغلب شش مدل اولیه مختلف وجود دارد که یک شرکت می‌تواند برای هدایت فرآیندهای مدیریت زنجیره تامین خود اتخاذ کند.

۱- مدل جریان پیوسته

یکی از روش های سنتی زنجیره تامین است و این مدل اغلب برای صنایع بالغ بهترین انتخاب است. مدل جریان پیوسته به تولیدکننده‌ای متکی است که کالاهای مشابهی را بارها و بارها تولید می‌کند و انتظار تقاضای مشتری تغییر چندانی نخواهد داشت.

۲- مدل چابک

این مدل برای شرکت هایی با تقاضای غیرقابل پیش بینی یا محصولات سفارش مشتری بهترین است. این مدل انعطاف‌پذیری را در اولویت قرار می‌دهد، زیرا یک شرکت ممکن است در هر لحظه نیاز خاصی داشته باشد و باید آماده باشد تا بر این اساس حرکت کند.

۳- مدل سریع

این مدل بر گردش سریع یک محصول با چرخه عمر کوتاه تاکید دارد. با استفاده از یک مدل زنجیره سریع، یک شرکت تلاش می‌کند تا از یک روند سرمایه گذاری کند، کالاها را به سرعت تولید کند و اطمینان حاصل کند که محصول قبل از پایان روند به طور کامل فروخته می‌شود.

۴- مدل انعطاف‌پذیر

مدل انعطاف‌پذیر برای شرکت‌هایی که تحت تأثیر فصلی قرار گرفته‌اند بهترین کار را دارد. برخی از شرکت ها ممکن است نیازهای تقاضای بسیار بالاتری در فصل اوج مصرف داشته باشند و در برخی دیگر نیاز به حجم کم داشته باشند. یک مدل انعطاف پذیر از مدیریت زنجیره تامین اطمینان حاصل می‌کند که تولید می‌تواند به راحتی افزایش یا کاهش یابد.

۵- مدل کارآمد

برای شرکت‌هایی که در صنایع با حاشیه سود بسیار کم رقابت می‌کنند، یک شرکت ممکن است تلاش کند با کارآمدترین فرآیند مدیریت زنجیره تامین خود، مزیتی به دست آورد. این شامل استفاده از تجهیزات و ماشین آلات به ایده آل ترین راه ها علاوه بر مدیریت موجودی و پردازش سفارشات به بهترین نحو است.

۶- مدل سفارشی

اگر هر مدل فوق با نیازهای یک شرکت مطابقت نداشته باشد، همیشه می‌تواند به سمت یک مدل سفارشی برود. این اغلب در مورد صنایع بسیار تخصصی با الزامات فنی بالا مانند تولید کننده خودرو صادق است.

سخن آخر

در پایان باید بگوییم، مدیریت زنجیره تامین که یکی از موضوعات مهم در مهندسی صنایع است، می‌تواند به دستیابی به چندین هدف تجاری کمک کند. به عنوان مثال، در کنترل فرآیندهای تولید می‌تواند کیفیت محصول را بهبود بخشد، خطر شکایت را کاهش دهد و در عین حال به ایجاد یک برند مصرف کننده قوی کمک کند. در عین حال، کنترل روی روش‌های حمل و نقل می‌تواند خدمات مشتری را با اجتناب از کمبودهای پرهزینه یا دوره‌های عرضه بیش از حد موجودی بهبود بخشد. به طور کلی، مدیریت زنجیره تامین فرصت های متعددی را برای شرکت ها فراهم می‌کند تا حاشیه سود خود را بهبود بخشند و به ویژه برای شرکت هایی با عملیات بزرگ و بین المللی مهم است.
در مسابقه گیمین ۲۰۲۲ نیز، مانند سال های گذشته، مدیریت زنجیره تامین، محوریت اصلی بازی است لذا باید برای برنده شدن در این مسابقه، باید به مفاهیم کلی زنجیره تامین، واقف بود.